Αποσυμφόρηση με την μέθοδο του Άγγλου Σνέλκγροβ
Η μέθοδος αυτή είναι μια ευφυής και αποτελεσματική μέθοδος για την παρεμπόδιση της σμηνουργίας και κατά συνέπεια την αύξηση της παραγωγής. Για την εφαρμογή της χρησιμοποιείται κυψέλη <<Στάνταρ>> με δυο σώματα και απαιτείται μια ειδική <<σανίδα διαχωρισμού>>, της οποίας οι λεπτομέρειες φαίνονται καθαρά στο σχεδιάγραμμα.
Η μέθοδος Σνέλγκροβ, όπως και η μέθοδος Ντεμαρί, εφαρμόζεται κυρίως για την πρόληψη της σμηνουργίας. Μπορεί όμως να εφαρμοστεί και κατασταλτικά στα μελίσσια που έχουν ήδη προχωρημένα κελιά.
Η προληπτική εφαρμογή της μεθόδου γίνεται ως εξής:
Όταν η κυψέλη φτάσει στην πλήρη ανάπτυξή της και πριν αρχίσει να τρέφει βασιλικά κελιά, χωρίζουμε τις κηρήθρες και στο μεν κάτω σώμα αφήνουμε ένα πλαίσιο με νέο γόνο και τη βασίλισσα συμπληρώνοντας με όσες άλλες κηρήθρες δεν έχουν γόνο. Στο πάνω πάτωμα συγκεντρώνουμε όλα τα άλλα πλαίσια γόνου με τον πληθυσμό του, τοποθετώντας στο κέντρο το γόνο μικρής ηλικίας. Στο πάνω πάτωμα πρέπει να υπάρχει άφθονο μέλι και γύρη,γιατί πρόκειται εκεί να δημιουργηθεί νέα βασίλισσα. Αφού τακτοποιήσουμε στο κάτω πάτωμα, πάνω από αυτό την αποθήκη και επάνω από την αποθήκη το δεύτερο πάτωμα με τον ορφανό γόνο.
Με αυτή την διάταξη αφήνουμε την κυψέλη για τρεις ημέρες για να ανέβουν στο επάνω πάτωμα, όπου είναι ο γόνος, οι τροφοί-μέλισσες, γιατί αυτές μας χρειάζονται εκεί για να κάνουν καλά βασιλικά κελιά. Όταν περάσουν οι τρεις ημέρες, είναι καιρός να προβούμε στο δεύτερο χειρισμό, με τον οποίο θα κατορθώσουμε να χωρίσουμε εντελώς τις τροφούς-μέλισσες στο επάνω πάτωμα και τις συλλέκτριες στο κάτω. Με αυτόν το χωρισμό σταματά κάθε πόθος για σμηνουργία και τον πετυχαίνουμε με τη χρησιμοποίηση της ειδικής <<σανίδας διαχωρισμού>>.
Η σανίδα αυτή κατασκευάζεται από φύλλο κοντραπλακέ, όμοιου πλάτους και μήκους με το εσωτερικό καπάκι της κυψέλης. Γύρω γύρω στις άκρες της σανίδας υπάρχει ένα τελάρο 3 περίπου εκατοστών πλάτους και 1 ½ εκ. Πάχους, και στο επάνω μέρος και στο κάτω. Στις τρεις πλευρές των τελάρων και στο μέσο ακριβώς, κόβουμε σφηνοειδή κομμάτια του τελάρου, πλάτους λίγων εκατοστών στο έξω μέρος, τα οποία κομμάτια όταν αφαιρεθούν σχηματίζουν είσοδο.
Στο μέσο της σανίδας υπάρχει άνοιγμα ακαθόριστου μεγέθους, το οποίο σκεπάζουμε με λεπτό συρματόπλεγμα για να επιτρέπει στη ζέστη της κάτω κυψέλης να ανεβαίνει επάνω.
Ας δούμε τώρα πως χρησιμοποιείται η σανίδα αυτή τρεις ημέρες μετά τον πρώτο χειρισμό:
Σηκώνουμε το επάνω πάτωμα, τοποθετούμε τη <<σανίδα διαχωρισμού>> μεταξύ αυτού και της αποθήκης. Η σανίδα τοποθετείται με την πλευρά της, που δεν έχει είσοδο, προς τα εμπρός. Αφήνουμε τώρα ανοιχτή την είσοδο 1, ενώ όλες οι άλλες είναι κλειστές. Από την είσοδο αυτή θα εξέλθουν όλες οι συλλέκτριες του επάνω πατώματος και θα επιστρέψουν στην κάτω είσοδο της κυψέλης, την οποία γνωρίζουν. Εκείνες που θα επιστρέψουν στην είσοδο 1 θα είναι μόνο η μικρές σε ηλικία μέλισσες, οι οποίες δεν γνωρίζουν την κάτω είσοδο. Η επάνω κυψέλη λοιπόν απογυμνώνεται από όλο τον ενήλικο πληθυσμό της, ο οποίος προστίθεται στην κάτω κυψέλη. Η βασίλισσα στο κάτω πάτωμα εξακολουθεί το γόνο με πολύ αργό ρυθμό, πράγμα το οποίο αποσοβεί τον κίνδυνο της σμηνουργίας και εάν το μελίσσι είναι πολυπληθές, οι μέλισσες ανεβαίνουν αμέσως στην αποθήκη και αρχίζουν να αποθηκεύουν εκεί το μέλι. Στο επάνω πάτωμα, όπου είναι ο ορφανός γόνος, οι νεαρές μέλισσες αρχίζουν κελιά αντικατάστασης, νέες μέλισσες συνεχώς εκκολάπτονται από το σφραγισμένο γόνο, ενώ η θερμοκρασία και όλες οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για την καλή διατροφή και ανάπτυξη των βασιλικών κελιών.
Μέσα σε λίγες όμως μέρες, αρκετός πληθυσμός του επάνω πατώματος φτάνει στην ηλικία της συλλέκτριας, οπότε προβαίνουμε στον τρίτο χειρισμό:
Κλείνουμε την είσοδο 1 και ανοίγουμε τη 2, η οποία βρίσκεται ακριβώς κάτω από την 1,ταυτόχρονα, ανοίγουμε την είσοδο 3. Με τον τρόπο αυτό κατορθώνουμε ώστε όλες οι συλλέκτριες, οι οποίες θα εξέλθουν από την είσοδο 3, επιστρέφοντας να εισέλθουν από την νέα είσοδο 2. Αλλά η 2 θα τις οδηγήσει στην αποθήκη του κάτω πατώματος, όπου ακριβώς τις χρειαζόμαστε,και έτσι θα προστεθούν στη δύναμη της κάτω κυψέλης. Την είσοδο 2 θα χρησιμοποιούν από εδώ και πέρα οι συλλέκτριες αυτές.
Ύστερα από άλλες επτά ημέρες θα παρατηρήσουμε ότι ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός νέων συλλεκτριών του επάνω πατώματος αρχίζει να μπαινοβγαίνει από την είσοδο 3.
Τότε προβαίνουμε στον τέταρτο χειρισμό:
Κλείνουμε την είσοδο 3 και ανοίγουμε την 4, η οποία βρίσκεται ακριβώς κάτω από την 3, συγχρόνως ανοίγουμε και την είσοδο 5. Οι συλλέκτριες, οι οποίες θα εξέρχονται από την 5, επιστρέφοντας θα εισέλθουν από την 4 που θα τις οδηγήσει στην αποθήκη του κάτω πατώματος και έτσι θα προστεθούν και αυτές στη δύναμη της κάτω κυψέλης. Από δω και πέρα, οι μέλισσες αυτές θα χρησιμοποιούν την είσοδο 4.
Με την συνεχή αφαίμαξη της επάνω κυψέλης από τον πληθυσμό της των συλλεκτριών, αποσοβείται εντελώς το ενδεχόμενο της εξόδου σμήνους και επειδή η κυψέλη αυτή δεν αισθάνεται πλέον την ανάγκη να σμηνουργήσει, μόλις εκκολαφτεί η πρώτη βασίλισσα, θα την αφήσουν οι μέλισσες να καταστρέψει όλες τις αντιπάλους της και κατά τον τρόπο αυτό απαλλάσσεται ο μελισσοκόμος από τον κόπο να βρει αυτός και να καταστρέψει τα βασιλικά κελιά. Στη συνέχεια, η νέα βασίλισσα θα πετάξει από την είσοδο 5, θα συναντηθεί με κηφήνα και σύντομα θα αρχίσει να γεννά. Όπως θα προσέξει ο αναγνώστης, η είσοδο 5 βρίσκεται στο πίσω μέρος της κυψέλης και συνεπώς η βασίλισσα επιστρέφει από την γαμήλια πτήση της, βρίσκει την είσοδο ασφαλέστερη, παρά εάν αυτή ήταν στο μπροστινό μέρος ή και στα πλάγια, οπότε θα μπορούσε να παραπλανηθεί από το ζωηρό πέταγμα των μελισσών στην είσοδο της κάτω κυψέλης και να φονευθεί.
Καλό όμως είναι να τοποθετήσει ο μελισσοκόμος κάτω από την είσοδο 6 ένα κινητό τετράγωνο ξυλαράκι ή τεμάχιο λαμαρίνας, χρωματισμένο με ζωηρό χρώμα, για να προσανατολίζεται ευκολότερα η νέα βασίλισσα όταν κάνει τις δοκιμαστικές πτήσεις και όταν επιστρέφει από τη γαμήλια πτήση της.
Ας ρίξουμε τώρα πάλι ένα βλέμμα στην κάτω κυψέλη. Η κυψέλη αυτή δέχθηκε όλη τη δύναμη των συλλεκτριών του σμήνους και άρχισε αμέσως να εργάζεται στις αποθήκες. Λόγω του μεγάλου περιορισμού της φωλιάς του γόνου σε 1 ή 2 πλαίσια, ελάχιστο μέλι καταναλώθηκε για τη διατροφή του γόνου. Άλλωστε επειδή ο πληθυσμός απαρτίζεται κατά το μέγιστο μέρος του από μεγάλης ηλικίας μέλισσες, η κυψέλη αυτή δεν σμηνουργεί, όσο δυνατό και αν είναι το σμήνος, αρκεί να προσθέτουμε όσες αποθήκες χρειάζεται για την αποταμίευση του μελιού.
Όταν η ανθοφορία τελειώσει, εάν μεν θέλουμε να κάνουμε αύξηση, χωρίζουμε την επάνω κυψέλη σε νέα βάση, αλλιώς την ενώνουμε με την κάτω, και με τον τρόπο αυτό γίνεται αυτόματα και ανανέωση της βασίλισσας.
Η μέθοδος Σνέλγκροβ εφαρμόζεται και κατασταλτικά, δηλαδή όταν δεν προλαβαίνουμε την έναρξη βασιλικών κελιών.
Ο τρόπος της εφαρμογής της μεθόδου στην περίπτωση αυτή είναι ο εξής:
Ξεχωρίζουμε τα πλαίσια κατά τον ακόλουθο τρόπο. Στο επάνω σώμα όλο το γόνο, με τη βασίλισσα, τα βασιλικά κελιά και τον πληθυσμό. Στο κάτω σώμα,όλα τα πλαίσια τα οποία δεν έχουν γόνο, με τον πληθυσμό τους, στη δε μέση ένα πλαίσιο με γόνο σφραγισμένο ή έστω και ασφράγιστο, αλλά προχωρημένης ηλικίας, χωρίς καθόλου αβγά ή σκουλήκια μικρής ηλικίας. Μεταξύ των δυο σωμάτων παρεμβάλλουμε μια αποθήκη, μεταξύ δε του κάτω σώματος και της αποθήκης διάφραγμα βασίλισσας.
Την επόμενη ημέρα παρεμβάλλουμε μεταξύ του πάνω σώματος και της αποθήκης τη <<σανίδα διαχωρισμού>> και συγχρόνως ανοίγουμε την είσοδο 5 της <<σανίδας διαχωρισμού>>. Οι συλλέκτριες που θα εξέλθουν από την είσοδο αυτή θα επιστρέψουν στην κύρια είσοδο της κάτω κυψέλης. Η δύναμη του επάνω πατώματος εξασθενεί σημαντικά, γιατί χάνει όλο τον πληθυσμό της των συλλεκτριών, ο πόθος τον οποίο είχε προς σμηνουργία σταματάει και οι μέλισσες καταστρέφουν τα βασιλικά κελιά.
Πέντε μέρες αργότερα, κλείνουμε την είσοδο 5 και ανοίγουμε την από κάτω από αυτήν είσοδο 6 και την 3.Οι μέλισσες θα εξέλθουν από την είσοδο 3, αλλά επιστρέφοντας θα εισέλθουν από την 6, η οποία θα τις οδηγήσει στην αποθήκη του κάτω σώματος. Το επάνω σώμα, όταν χάσει και τον πληθυσμό αυτό,παύει να επιθυμεί τη σμηνουργία, και αν προηγουμένως δεν κατέστρεψε τα βασιλικά κελιά, τώρα ασφαλώς θα τα καταστρέψει.
Την έβδομη ημέρα, όταν βεβαιωθούμε ότι οι μέλισσες κατέστρεψαν τα βασιλικά κελιά, μεταφέρουμε στο κάτω πάτωμα τη βασίλισσα με το πλαίσιο επάνω στο οποίο θα την βρούμε και όλο το πληθυσμό του μαζί. Συνήθως οι ορφανές μέλισσες της κάτω κυψέλης δέχονται τη βασίλισσα,χωρίς να είναι ανάγκη να την περιορίσουμε στο κλουβί. Στο επάνω σώμα, όπου οι μέλισσες έγιναν τώρα ορφανές, θα αρχίσουν να δημιουργούν νέα βασιλικά κελιά αντικατάστασης.
Δεκατέσσερις ημέρες μετά τη μεταφορά της βασίλισσας κλείνουμε την είσοδο 3 και ανοίγουμε την είσοδο 4 καθώς και την 1, για να προσθέσουμε στην κάτω κυψέλη τις νέες συλλέκτριες της επάνω. Από την είσοδο 1 θα εξέλθει έπειτα από μερικές ημέρες για γονιμοποίηση και η νέα βασίλισσα.
Η επιτυχία της μεθόδου αυτής για την καταστολή της σμηνουργίας εξαρτάται από το σύντομο διαχωρισμό των συλλεκτριών-μελισσών από τις τροφούς. Γιαυτό ο πρώτος χειρισμός δεν πρέπει να γίνει με κακοκαιρία ή σε προχωρημένη ώρα της ημέρας, αλλά με τις μεσημβρινές ώρες με ωραίο καιρό, όταν οι μέλισσες πετούν εντατικά.